• Kino
  • Mapa
  • Ogłoszenia
  • Forum
  • Komunikacja
  • Raport

Nietypowe Budowle Trójmiasta. Dawny zbiornik gazu w Śródmieściu

Ewa Budnik
30 listopada 2019 (artykuł sprzed 4 lat) 

Dawny zbiornik gazu wyraźnie góruje nad okoliczną zabudową.

Poruszając się po Trójmieście często mijamy budynki o dziwnym kształcie. Będziemy pokazywać je w nowym cyklu Nietypowe Budowle Trójmiasta. Dzisiaj wyjaśniamy czym jest okrągła budowla w rejonie ulicy Wałowej, na terenie gazowni. W następnym odcinku wyjaśnimy czym jest trójkątny budynek obok gdyńskiej plaży.



Okrągła budowla z wysoką, stalową konstrukcją pod adresem Wałowa 41/43 (tak naprawdę tuż obok ulicy Podstoczna) to dawny zbiornik gazu. Znajduje się on na terenie Polskiej Spółki Gazownictwa, która jest jego właścicielem. Związane z gazem tradycje na tym terenie sięgają początku XX wieku: 9 grudnia 1902 roku ówczesna rada miejska podjęła uchwałę o wybudowaniu tzw. Gazowni II w rejonie ujścia Motławy do Wisły, w sąsiedztwie Stoczni Cesarskiej. Druga w Gdańsku gazowania (pierwsza ulokowana była przy ulicy Toruńskiej) działać zaczęła w listopadzie 1904 roku.

Gazownia miejska na zdjęciu lotniczym z lat 1927-1930. Gazownia miejska na zdjęciu lotniczym z lat 1927-1930.
W tym czasie wzniesiony został także zbiornik do magazynowania gazu niskiego ciśnienia. Jest to wolnostojący, stalowy zbiornik o uszczelnieniu wodnym. Jego pojemność to 30 tys. m sześć., powierzchnia zabudowy 1690 m kw., powierzchnia użytkowa 1476 m kw., kubatura 23 350 tys. m sześć., a wysokość do sufitu to 15 metrów.

Zbiornik oparty jest na ceglanym cokole o wysokości ok. 2,8 metra. W czasach kiedy zbiornik był wykorzystywany zgodnie ze swoim pierwotnym przeznaczeniem, na cokole oparty był stalowy basen wodny o średnicy 46,4 metra i wysokości 10 metrów.

Historia miasta, w którym mieszkam:

Zasada działania tego rodzaju zbiorników na gaz była następująca: basen wypełniany był wodą i nakrywany kielichem obróconym do góry dnem. Gaz wpuszczano do zbiorników od spodu, wówczas kielich unosił się, a kiedy gaz wypływał do sieci, kielich zanurzał się w wodzie.

Dno i boki basenu wykonane są z blachy grubości 8-14 mm. Blachy płaszcza basenu oraz okna zamontowane są na zakładkę i nitowane. Samo dno spoczywa na kratowych, promieniście rozłożonych przęsłach wspartych na zewnątrz na wewnętrznej pobocznicy basenu, a w środku na kratowej konstrukcji.

Obecnie obiekt jest nieczynnym zbiornikiem gazu wykorzystywanym jako pomieszczenie magazynowe w celu przechowywania armatury i urządzeń gazowniczych. Wewnątrz ma trzy kondygnacje. W 2014 roku został wykorzystany w nietypowy sposób: jako miejsce pokazu spektaklu filmowo-multimedialnego "Wybuch".

Drugi, podobny zbiornik gazu stał przy ulicy Wałowej do kwietnia 2018 roku, kiedy to został wyburzony.

Nowoczesnym nawiązaniem do historii tego miejsca jest wybudowany także przez Polską Spółkę Gazownictwa okrągły biurowiec na potrzeby pracowników spółki.

Okrągły, nawiązujący do historii tego terenu, biurowiec przy ulicy Wałowej został wybudowany w 2018 roku. Okrągły, nawiązujący do historii tego terenu, biurowiec przy ulicy Wałowej został wybudowany w 2018 roku.

W następnym odcinku opowiemy historię trójkątnego akademika przy gdyńskim bulwarze.


Nietypowa budowla? Zgłoś nam do wyjaśnienia
Zastanawiasz się czym jest i jaką funkcję pełni dziwna budowla, którą mijasz w drodze do pracy lub która znajduje się w pobliżu twojego miejsca zamieszkania? Napisz do nas! Poinformuj o lokalizacji, napisz jakie masz pytania. Postaramy się ją sfilmować i wyjaśnić co to takiego.

inwestycje@trojmiasto.pl

Miejsca

Opinie (125) ponad 10 zablokowanych

  • Ja mam! (1)

    Infobox w Gdyni jest nietypową budowlą! Pan Wojciech Szczurek zapłacił za nią z naszych pieniędzy kilka milionów. Dziś okazało się, że jego większa część zostanie rozebrana na rzecz budyku biurowego, który wybuduje prywatny inwestor. Coś pięknego! Może tak CBA by zaczęło cos badać w Gdyni? Robi się kompletna samowolka dla Samorządności.

    • 37 2

    • co się okazało?

      od początku był budowlą tymczasową z powodu nie uregulowania spraw własności gruntu. Nie pisz bzdur jak w przekazie dnia.

      • 0 0

  • opiszcie forum gdansk i teatr szekspirowski. (5)

    • 16 6

    • To nie są obiekty zabytkowe ale jednak..... (4)

      To naprawdę dziwne budowle. Forum to obiekt handlowy, więc musi dziwnie wyglądać.
      Ale teatr powinien wyglądać lepiej. Szczególnie, że znajduje się na granicy zabytkowego Głównego Miasta.

      • 9 3

      • (2)

        No, chociaż jeden, który wie, gdzie jest Główne Miasto..

        • 7 1

        • Teatr pasuje i jest nowoczesny, a za razem (1)

          klasyczny. To tak jakby hejtować piramidę - wejście do muzeum Luwru.

          • 6 8

          • no i jest hejtowana

            w pełni zasłużenie. Kompletne bezguście.

            • 6 1

      • Oba architektoniczne koszmarki. Fuj.

        • 6 0

  • A deweloper juz czeka

    ;)

    • 20 3

  • Opinia wyróżniona

    Trochę więcej na temat gazu: (21)

    Od początku istnienia do połowy lat 70-tych XX wieku w zbiorniku magazynowano gaz koksowniczy zwany miejskim uzyskiwany z węgla kamiennego. Potem zakład wytwarzający gaz zakończył działalność. Do sieci trafił gaz ziemny. Mój dziadek pamięta, że po wojnie w Dolnym Wrzeszczu ulice oświetlały latarnie gazowe. Zapalane i gaszone były ręcznie przez pracowników gazowni.

    • 130 4

    • latarnie gazowe są jeszcze we Wrocławiu

      przy katedrze

      • 14 2

    • Gaz (1)

      Mieszkałem na ul.Modrzewskiego i pamiętam jak zapalano lampy gazowe na ulicach. To był klimat, co młodzi mogą powiedzieć na ten temat nic.

      • 13 5

      • Modrzewskiego...

        Piękna mała uliczka :) Zazdroszczę mieszkania tam...

        • 3 1

    • Co jak co ale

      gaz u mnie musi być

      • 7 4

    • Lampy gazowe

      Dolny Wrzeszcz ul. Klonowicza pamiętam jako dzieciak, Górny Wrzeszcz gazownik na rowerze i lampy na ul. Sienkiewicza. Szkoda , że się nie zachowały w "wersji" elektrycznej.

      • 15 1

    • Na rowerze...

      Latarnie gasił i zapalał jadący na rowerze pracownik. Miał do tego tyczke z odpowiednim wyposarzeniem. Nie wiem jak to działało.

      • 12 2

    • Przy ulicy Jedności Robotniczej też były latarnie gazowe.

      Jeździł na rowerze facet z tyczką zakończoną haczykiem i je włączał.
      A chłopcy z tyłu za nim i je wyłączali.
      No cóż, taż brałem w tym udział...

      • 16 3

    • Ul. Malczewskiego

      Lampy gazowe były również wzdłuż ul. Malczewskiego w Gdańsku. Zapalał je wieczorem i gasił rano, pracownik poruszający się rowerem. Ech, wspomnienia...

      • 8 1

    • Sory ale.... (1)

      Poznajcie przez Jano kawałek histori i oczywiście są debi...le którzy minusują
      Poziom ameby

      • 9 5

      • że co?

        a teraz napisz po polsku...

        • 4 5

    • (2)

      Nie tylko w Dolnym Wrzeszczu, na Siedlcach wzdłuż Kartuskiej przy torach tramwajowych stały latarnie gazowe. Wieczorem jeździł pan na rowerze i przy pomocy długiej tyczki zapalał te lampy, a rano znowu robił rundkę i gasił. Koło latarni często można było znaleźć przepalone ceramiczne elementy palników, jako dzieci bawiliśmy się nimi.

      • 5 0

      • (1)

        Element ceramiczny w kształcie pierścienia z wypustkami do mocowania to fragment palnika , nad nim znajdował się palnik w postaci bańki z delikatnej siateczki ceramicznej.Przez liczne otworki wydostawał się gaz i zapalony tworzył świecący płomień.Palnik był bardzo delikatny i siateczka od temperatury się kruszyła,dlatego co jakiś czas Pan na rowerze je wymieniał a resztkę w postaci pierścienia zostawiał koło latarni.

        • 9 0

        • nie do końca była to ceramiczna siateczka

          w latarniach ulicznych używano tlenku toru osadzanego na bawełnianym włóknie (w zasadzie to azotanu toru, który podczas pierwszego zapłonu rozkładał się do tlenku toru), ceramiczne siatki żarowe pojawiły się w latarenkach do użytku domowego w momencie, gdy oświetlenie gazowe już zostało wyparte przez elektryczne (i gdy odkryto problemy z azbestem używanym do niektórych siateczek)

          • 1 0

    • Jeszcze w 1960 roku latarnie gazowe były na ul. Na stoku. Były codziennie ręcznie zapalane i gaszone przez pracowników gazowni.

      • 3 0

    • Cała Jedności Robotniczej, dzisaj Trakt św . Wojciecha, ul. Biskupia i zapewne wiele innych ulic tak było oswietlanych, nie wiedziałem, że to będzie kiedyś wydarzenie historyczne.

      • 1 1

    • Zabytki do tersz (1)

      Pospacerujcie ns ul.Twardą od strony stadionu Bałtyku tam na scianach są do dzis elementy od oświetl gazowego

      • 2 1

      • Chyba stadionu Polonii?

        • 1 0

    • pan od latarni rowerem jeździł

      • 1 1

    • Moja mama mieszkała na Kościuszki i też opowiadała, jak zapalano latarnie gazowe

      • 2 1

    • Na glownym miescie jeszcze w latach 60-tych byly latarnie gazowe obok elektrycznych.

      • 0 0

    • Gaz miejski w Gdansku był dłużej stosowany niż piszesz.

      Przynajmniej w niektórych dzielnicach Gdańska. Pamiętam, że na Oruni na pewno jeszcze w 1991 r. w sieci był gaz koksowniczy i z tego powodu rodzice nie mogli zmienić ogrzewania etażowego na gazowe, choć stosowny piec kupili już 3 lata wczesniej (akurat do składu opałowego rzucili).

      • 0 0

  • Nietypowy budynek rośnie w

    Parku Oliwskim. Za 8-10 lat już będzie gotowy

    • 21 3

  • szkoda, że nie ma schematu (4)

    tego zbiornika na gaz. Bo tłumaczenie jest zawiłe.
    Biurowiec okrągły, nawiązujący swoją bryłą do zbiorników - bardzo udana realizacja.

    • 20 0

    • dół zbiornika to garnek z podwójnymi ściankami (2)

      między te ścianki wlewano wodę jako uszczelnienie. Czyli taki pierścień wodny w który wkłada się od góry kolejny garnek odwrócony. Gaz go podnosi a on zapewnia stałe ciśnienie w instalacji.

      • 8 0

      • teraz jaśniej

        dzięki

        • 4 0

      • Dobrze napisane

        bardzo fajnie to opisałeś, brakuje tego w artykule który niezbyt jasno wyjaśnia laikom schemat działania. Redakcja mogłaby zrobić jaką wizualizację, wtedy łatwiej sobie to wyobrazić.

        • 2 1

    • Tam gdzie okrągły biurowiec też był zbiornik potem parking a teraz biurowiec

      • 1 0

  • Podobny był w Sopocie.

    Ale już nie pamiętam gdzie.

    • 11 0

  • W Sopocie (1)

    Na Bitwy pod Plowcami też taki zbiornik był.

    • 18 0

    • zgadza sie, a obok był klub Melmak, w budynku chyba tez należacym do zakładu gazowniczego

      • 3 0

  • Kino Motława (7)

    Niedaleko było kino "Motława". Kto pamięta >

    • 23 1

    • Motławę znam z opowieści. (1)

      Ale pamiętam kino Gedania. Bywałem tam często.

      • 3 2

      • to byl w sumie kinoteatr, kolejowy.

        • 3 0

    • ja Stanisław 1950 wtedy z ulicy Wygon, tam oglądałem film Krzyżacy. Ale pamiętam też zbiornik przy ulicy Toruńskiej. Wtedy jako dziecko mieszkałem przy ul. Dobra

      • 6 0

    • pamiętam!

      Do kina wpuszczała Pani Sarnowska, Pan Labuda a kierownikiem był Pan Zdziarski. Często jako okoliczna dzieciarnia byliśmy wpuszczani bez biletów. Tylko po kronice jak były wolne miejsca. Wspaniali ludzie a kino Motława to kino z klimatem to cudo mojego dzieciństwa.

      • 8 0

    • byłem tam parę razy na poranku

      ale świadomie to raczej do Gedanii, a potem Leningradu. Jak wybudowali to się chodziło już do Domu Harcerza, wtedy już Gedanii nie było.

      • 1 0

    • Kino motlawa, moje ulubione!!!

      • 1 0

    • Kino Motława pamiętam. Ale tam nie byłem.

      Gedania - tam obejrzałem wiele filmów.

      • 0 0

  • Przeca to ergoarena

    • 5 1

alert Portal trojmiasto.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii.

Wydarzenia

Pomorskie Targi Mieszkaniowe: dom mieszkanie wnętrze

targi

Targi mieszkań i domów

wykład, targi, konsultacje
Mieszkania Domy
Cena
Gdańsk Jelitkowo
35900 zł/m2
Sopot Dolny Sopot
24250 zł/m2
Gdańsk Sobieszewo
23650 zł/m2
Gdynia Orłowo
23050 zł/m2
Gdańsk Młode Miasto
21700 zł/m2
Sopot Dolny Sopot
29800 zł/m2
Gdynia Kamienna Góra
22500 zł/m2
Sopot Górny Sopot
16500 zł/m2
Sopot Kamienny Potok
16200 zł/m2
Gdańsk Przymorze
15600 zł/m2
Gdańsk Matemblewo
15100 zł/m2
* na podstawie bazy ofert Trojmiasto.pl

Najczęściej czytane